شاخصه های بسیج از منظر امام خمینی(ره) و امام خامنه ای(مدظله العالی)

شاخصه های بسیج از منظر امام خمینی(ره) و امام خامنه ای(مدظله العالی)

باز تعریف هویت بسیجی و تعمق و تدبر در فهم آن یکی از ضروری ترین نیازها و وظایف مهم نسل امروز بسیج در آستانه آغاز دهه چهارم انقلاب اسلامی است که بدون توجه به آن، نگرش بسیجی در معرض تهدید خطرات و آفات جدی قرار خواهد گرفت. بی شک از آنجا که بسیجیان فرزندان عزیز و صالح رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) و شاگرد خلف ایشان حضرت امام خامنه ای(مدظله العالی) هستند، برای رسیدن به شناختی حقیقی از معنای بسیجی و مؤلفه ها و شاخصه های هویت بخش نگرش بسیجی، باید به سراغ آراء و نظرات ایشان رفت و کلام این دو بزرگوار را مرور نمود. با مرور آراء و نظرات ایشان میتوان موارد زیر را به عنوان مهمترین شاخصه های نگرش بسیجی برشمرد:

1-اهل ارتباط با خدا:

اولین شاخص در توصیف بسیجیان، ارتباط ویژه ای است که بین ایشان و خداوند متعال وجود دارد. بسیجی با خدامحوری آغاز میشود و دیگر شاخصه های آن نیز شاخه ای از ریشه آن است. به واقع روح و جوهره نگرش بسیجی با توحید و وحدانیت و ارتباط با خالق هستی آغاز میشود و کار و تلاش برای رضای اوست که معنا می یابد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در وصف بسیجیان میفرماید:«یک ویژگی این است که در بسیج ملت ایران، مایه ی اصلی، ارتباط با خداست. جوان بسیجی یا هر قشری از قشرهای آن؛ یعنی مرد و زن و پیر و جوان بسیجی، دارای یک ارتباط معنوی و صمیمی با خداست. این، مایه ی اصلی کار است. آن عاملی که موجب میشود انسان در میدانها خسته نشود، یاد خداست. آن نیرویی که انسان را در مقابل همه ی قدرتها با قوّت کامل نگه میدارد، توکل به خداست. اگر توکل و اعتماد به خدا و ارتباط با خدا بود، حرکت مردمی و بسیجی، حرکتی پایدار و ماندگار خواهد بود. و اگر نبود، یک هیجان و اشتعال در برهه ای از زمان پیدا میشود، ولی باقی نمی ماند و از بین میرود. شما اگر نگاه کنید، در دنیا کشوری را با خصوصیات کشور ایران پیدا نخواهید کرد که توانسته باشد در مقابل آن همه دشمن بایستد، بر آنها غالب شود، موانع را بردارد، راه خود را بگشاید، و در جهت اهداف خود حرکت کند. غالبا در کشورها، در انقلابها و در حرکتهای عمومی، به خاطر فشارها و معامله گریها، انحراف پیدا شده است. آن چیزی که تا امروز، این حرکت را در ایران اسلامی اینطور مستقیم به سمت هدف هدایت کرده است، همین ایمان شما، ارتباطتان با خدا و روحیه ی دعا و تضرعی است که در نیروهای بسیجی ما وجود دارد. این، همان دعای کمیلی است که شما مقید بودید و هستید بخوانید. این، همان نماز جمعه های شماست. این، همان توسلات و توجهات شما به ائمه(ع) است. و این پیوند و رابطه ی معنوی است که همه چیز را حفظ کرده است. این، یک خصوصیت است که در جاهای دیگر نیست، و باید آن را حفظ کنید».71/8/27.

2-اهل اخلاص در عمل:

شاخص دیگر برای شرح نگرش بسیجی اخلاص است. بدین معنا که عمل جهادی و حضور بسیجیان در صحنه نه برای کسب قدرت و یا منافع شخصی و مادی و یا رضایت دیگران، بلکه تنها مبتنی بر انجام وظیفه و کسب رضای الهی صورت میگیرد. در این نگرش، اگر عملی مبتنی بر اخلاص صورت نگیرد، بی ارزش بوده و پذیرفته نخواهد بود.

حضرت امام(ره) در شرح ویژگیهای بسیجیان میفرماید:«بسیج لشکر مخلص خداست که دفتر تشکل آن را همه مجاهدان از اولین تا آخرین امضا نموده اند. من همواره به خلوص و صفای بسیجیان غبطه میخورم و از خدا میخواهم تا با بسیجیانم محشور گرداند، چرا که در این دنیا افتخارم این است که خود بسیجی ام.».67/9/2.

رهبر معظم انقلاب امام خامنه ای(مدظله العالی) با یاد کردن از اخلاص به عنوان شاخصه رفتار بسیجی میفرمایند:«من به شما عزیزانم عرض کنم که یکی از برجسته ترین خصوصیاتی که ما برای فرد بسیجی قائل هستیم، عبارت است از صفا و خلوص. اخلاص و معنویت بسیجی و ارتباط با خدا در بسیجی، یک خصوصیت عمده است.».76/9/5.

3-کار برای رضای خدا:

بسیجی برای خدمت طلب مزد نداشته و منتی بر جامعه ندارد. بسیجی در عمل جهادی خود با خدا معامله کرده است و ارزش و اجر کار او قابل پرداخت با پاداشهای دنیوی نیست.

حضرت امام خامنه ای(مدظله العالی) در این زمینه فرموده است:«شرط دیگر این است که در مقابل این حرکت و کار، از کسی مزد نخواهد. مزد، مربوط به جایی است که کسی از بیرون به ما انگیزه میدهد – این کار را بکن، این پول را بگیر – وقتی ما از درون و عمق جان و از عشقمان انگیزه میگیریم، از چه کسی میخواهیم مزد بگیریم؟ مزد دادن، تحقیر ماست؛ تحقیر انسانی است که از درون دارد میجوشد. اینها خصوصیات یک انسان بسیجی است؛ فرهنگ بسیج یعنی این.».84/3/5.

4-اهل گمنامی و بی نشانی:

بسیجی از آنجا که رفتارش را با اخلاص و تنها برای رضای خدا انجام میدهد، منطقی است که به دنبال نام و نشان نبوده و از هر گونه شهرت و تبرج دوری گزیند. به همین خاطر است که حضرت روح الله(ره) در وصف بسیجیانش چنین می سراید:«بسیج میقات پا برهنگان و معراج اندیشه پاک اسلامی است که تربیت یافتگان آن، نام و نشان در گمنامی و بی نشانی گرفته اند.».67/9/2.

این گمنامی و بی نشانی در اظهارات رهبر معظم انقلاب نیز چنین بر جسته شده است:«حتی در میدانهای علمی در عرصه های علمی، جوانان مؤمن که خصوصیاتشان همین است که مؤمن اند، دنبال نام و نشان نیستند، از همه ی ظرفیت استفاده میکنند؛ هدف هم آرمانهای نظام اسلامی است. معنای بسیجی این است.».88/9/4.

5-اهل حضور در صحنه:

یکی از مهمترین شاخصه های نگرش بسیجی، مساله حضور در صحنه است. بسیجی عارفی عزلت نشین نیست که تنها به ذکر و خود سازی فارغ از اجتماع زیست کند، بلکه عارفی است مجاهد که با تیزبینی و بصیرت همواره در صحنه حاضر است. او در صحنه است تا حافظ ارزشها باشد و به تعبیر رهبر عزیزمان«بسیجی باید در وسط میدان باشد تا فضیلتهای اصلی انقلاب زنده بماند.».71/4/22.

به واقع بسیجی با حضور در صحنه معنا می یابد و لاغیر! البته این حضور، خود ابعاد و ویژگیهایی دارد که بدان باید توجه شود:

1-5- دائمی: این حضور موقت نیست و ساعت و زمان و دوره نمی شناسد و همیشگی و دائمی است. و به تعبیر امام خامنه ای:«انتظاری که امام از بسیج داشت، آمادگی و حضور دائمی بود؛ زیرا بسیج؛ پشتوانه ی اصلی انقلاب است.».68/4/6.

2-5- فراگیر: این حضور البته گستره و مرز نمی شناسد و در هر جا و هر میدانی که برای دفاع از انقلاب اسلامی بدان نیاز باشد حضور دارد. به تعبیر کاملتر:«بسیج، یعنی حضور در میدان هایی که نظام اسلامی، وظیفه ی انسانی و الهی و نیازهای کشور، حضور او را در آن میدانها لازم میداند و او را به آنها فرا میخواند. بسیجی، هر یک از آحاد ملت است که در هر جایی به حضور او نیاز هست، آماده باشد.».80/8/21.

6-اهل عمل مجاهدانه:

مؤلفه دیگری که ماهیت تلاش و کوشش بسیجی را از دیگر تلاشها و فعالیتهای مشابه متمایز میسازد، آن است که تلاش بسیجی عملی جهادی است که برای مقابله با اقدامات دشمن و مهار ترفندهای آن صورت میگیرد. به واقع عمل بسیجی جهدی خالی از جهت و تلاشی بدون هدف نیست، بلکه مبارزه ای است عملی برای مقابله با دشمن و دفاع از اسلام و آرمانهای انقلاب اسلامی. به فرموده حکیم فرزانه انقلاب اسلامی:« معنای بسیج، توأم کردن ایمان و عمل است؛ عمل مجاهدانه، نه صرفا عمل شخصی. از نظر اسلام، ایمان مجرد از عمل، یک حداقل است. ایمان کامل و ایمان حقیقی آن ایمانی است که با جهاد در میدان عمل همراه باشد.« و الذین امنوا و هاجروا و جاهدوا فی سبیل الله و الذین آووا و نصروا اولئک هم المؤمنون حقا»؛(انفال:74) مؤمن حقیقی آن کسی است که ایمان را با جهاد و هجرت و نصرت همراه میکند. تشخص بسیجی به این است. این فکر غلط و انحرافی که ما ایمان را منهای عمل و منهای جهاد، برای تقرب الی الله کافی بدانیم، این آیه و آیات زیادی آن را رد میکنند. بسیج، قائم به همین است که ایمان همراه با عمل، آن هم مجاهدانه باشد.»89/8/2.

مبتنی بر نظر معظم له« هر دانشجویی با هر سلیقه ی سیاسی، اگر پایبند به ارزشهای انقلاب و آماده ی حضور در عرصه ی مبارزه ی فرهنگی و سیاسی با استکبار با و ایادی آشکار و نقابدار آن است، میتواند در خیل بسیجیان دانشگاه و عضوی از بسیج دانشجویی باشد.».77/7/14.

7-اهل زندگی شهادت طلبانه:

عمل مجاهدانه توأم با خطراتی است که مجاهد فی سبیل الله آن را پیش از آغاز حرکت انتخاب کرده و به جان خریده است. به واقع زندگی مجاهدانه با نوعی"مرگ آگاهی" همراه است و اوج و کمال خود را در "شهادت در راه خدا" تعریف میکند. به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی:« بالاترین خطر برای انسان، جان باختن است. در مکتب بسیج، نام این جان باختن"شهادت" است. شهادت بالاترین ارزش عاشورایی انسان و بالاترین ارزش در معیار ارزشهای معنوی است. در روایت وارد است: «فوق کل ذی برّ بر حتی یقتل الرّجل فی سبیل الله»؛ بالاتر از هر فضیلتی، ارزشی و معنویتی، ارزش دیگری وجود دارد، تا وقتی که فرد به شهادت میرسد، که بالاترین ارزشهاست. آن معنای جهاد است و این معنای شهادت است... جهاد و شهادت، دو فصل بزرگ حرکت بسیجی است».84/6/2.

8-اهل تلاش عاشقانه و مؤمنانه:

شاخصه مهم در بررسی نگرش بسیجی آن است که حضور در میدان مقابله با دشمنان از روی اجبار و اکراه نیست، بلکه نوعی حرکت عاشقانه و مخلصانه است که از روی شوق و ایمان، و اراده، انتخاب شده است. چرا که«فرق است بین آن نیروهایی که عنوان وظیفه ی سازمانی وارد میدان دفاع میشوند، با نیروهایی که به دنبال وظیفه ی ایمان و عشق و به دنبال دستور قاطع عواطف بر خاسته از اعماق جان وارد میدان میشوند. این بسیج است.».78/10/6.

«آری، بسیج مدرسه ی عشق است، و در همه ی میدانهای دشوار، فقط حضور عاشقانه و مخلصانه است که میتواند پرچم حق و عدل و راستی و ایمان را به اهتزاز در آورد و جنود شیطان را منهزم سازد.».77/7/14.

«تفکر بسیجی ترکیبی است از ایمان عمیق، تلاش مخلصانه، هشیاری در شناخت دشمن، گذشت و ایثار در برابر دوست، و ایستادگی و مقاومت شجاعانه و خستگی

ناپذیر... و این است آن حقیقت والایی که امام بزرگوار ما به خاطر آن، بسیجی بودن را افتخار خود میدانست.».77/7/14.

9-صاحب اراده و همت بلند:

یکی دیگر از مؤلفه های که موجب ممتاز شدن بسیجی در جامعه اسلامی و موفق بودن آن در همه عرصه هایی که ورود می یابد است، آن است که حرکت بسیجی مبتنی بر همت و اراده بلند شکل میگیرد. جهان بینی و تربیت بسیجی از او انسانی با همت ساخته که در برابر سختی ها تاب می آورد و تلاش و مبارزه را بر عافیت طلبی ترجیح میدهد. رهبر معظم انقلاب اسلامی این شاخصه بسیجی بودن را چنین شرح میدهد: «همه آماده نیستند از راحتی و حضور پای بخاری گرم در زمستان یا کولر خنک در تابستان صرف نظر کنند؛ همه حاضر نیستند برای خودشان دشمن بتراشند؛ همه حاضر نیستند در یک راه دشوار عرق بریزند و سنگلاخ ها را بنوردند؛ انسانی با همت و با اراده میخواهد. پس عزم و اراده ی کار کردن و گذشت از راحتی و آسایش هم یک شرط است.».84/3/5.

و می افزاید:«بسیج یعنی انسان با همتی که غیرت دینی و دانایی فکری و نیاز شناسی و ابتکار و جوشش ذهنی و خلاقیت دارد و وارد میدان میشود.»

10-پیشرو بودن و خط شکنی:

ویژگی ممتاز دیگر بسیج پیشرو بودن است. جرأت و جسارت حضور در عرصه هایی که تا به حال کسی بدان وارد نشده است، تنها برای اراده های بلندی ممکن است که دل در گرو ایمان الهی داشته و از غیر خدا ترسی ندارد. و در این میان بی شک بسیج خط شکن میادین خطرناک و عرصه های در نوردیده نشده است و این حقیقی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی بدان چنین اشاره میکنند:«بسیجی یک فرهنگ است و اگر بخواهیم این فرهنگ را در یک جمله تعریف کنیم، باید بگوییم پیشرو بودن در همه ی عرصه های اساسی زندگی».84/3/5.

ایشان در جایی دیگر می افزاید:«بعد از دوران جنگ هم در همه ی حوادث، بسیج جلودار بوده است، پیشرو بوده است، خط شکن بوده است. اگر بحث اقتدار سیاسی و ایستادگی سیاسی مطرح بوده، این جریان عظیم بسیج مردم در سرتاسر کشور این شعار را تثبیت کردند، به رخ دنیا کشیدند؛ اگر بحث فرهنگی بوده است، اگر بحث سازندگی بوده است، چقدر در سرتاسر این کشور کارهای عظیم به وسیله ی نیروهای بسیجی انجام گرفت.».88/9/4.

11-دغدغه مندی و مسئولیت پذیری:

یکی دیگر از شاخصه های نگرش بسیجی دغدغه مندی و مسئولیت پذیری است. بسیجی فردی عافیت طلب و غیر مسئول در قبال جامعه نیست. بسیجی از کنار معضلات و نابسامانی ها به سادگی نمیگذرد، بسیجی دردمندی است که کمبودها و تبعیض ها خواب راحت را از او گرفته و او را به میدان مبارزه با آن کشانده است.

«یک سیاستمدار بسیجی، یک نظامی بسیجی، یک دانشجوی بسیجی، یک روحانی بسیجی، یک کشاورز بسیجی، یک کارگر بسیجی، یک محقق و دانشمند بسیجی، یک استاد بسیجی، از همه ی قشرها یک بسیجی، آن کسی است که مقدورات و امکان خود را در راه هدفهای عظیم این ملت به میدان می آورد؛ خود را سهیم میکند؛ خود را مسئول میداند و مایل نیست کنار بنشیند، تا دیگران تلاش کنند، او هم نگاه کند؛ یا آنجایی که سودمند است، سودش را ببرد؛ و یا تا یک گوشه اش ساییده شد، بنا کند با ایراد گرفتن و اعتراض کردن؛ اینجور انسان هم در جامعه داریم؛ بسیجی آن کسی است که این گونه نیست.».84/9/7.

و همین روحیه بسیجی است که او را به عنوان یک عدالت خواه در جامعه، میدان دار مبارزه با فقر و فساد و تبعیض میکند. به فرموده رهبری:«بسیجی عدالت طلب است. عدالت طلبی فقط این نیست که انسان شعار عدالت طلبی بدهد؛ نه، باید این را واقعا بخواهد. عدالت طلبی به این نیست که انسان رو در روی کسی بایستد و بگوید تو عدالت طلب نیستی؛ نه، این، ساز و کار دارد. باید جامعه به نقطه ایی برسد که سیاستهای عدالت طلبانه در آن طراحی شود و دستگاه اجرایی طوری باشد که سیاستهای عدالت طلبانه فرصت عملیاتی شدن و اجرایی شدن پیدا کند.».84/3/5.

12-آرمان خواهی توأم با عمل گرایی:

بسیجی آرمان گراست و به دنبال تحقق آرمانهای الهی در جامعه است، اما نه آرمان گرایی که تنها در شعار گرایی تجلی کند. بلکه آرمان گرایی که برای دستیابی به اهداف و آرمان ها با تدبیر و عقلانیت و توجه به مقتضیات زمان و ضرورتها و واقعیتهای جامعه، برای تحقق آرمانها برنامه ریزی و تلاش میکند. به همین خاطر است که رهبری در تبیین ویژگی بسیج می فرمایند:«بسیج یعنی حرکت عظیم ملت ایران، همراه با آگاهی؛ احساس آمیخته ی با عقلانیت؛ حرکت و عمل آمیخته ی با مبنای فکری؛ عمل گرایی همراه با آرمان گرایی و دیدن افق های دور دست؛ اینها مجموعه ایی است که ذهنیت و هویت بسیج را تشکیل میدهد.».84/6/2.

13-اهل بصیرت:

مؤلفه دیگر بسیجی آن است که اهل فهم و صاحب بصیرت است. به معنای آن که

وضعیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خود را می شناسد و با تکیه بر شاخصه ها و آموزه های اسلامی، میتواند پدیده های سیاسی- اجتماعی را فهم کند و مورد ارزیابی قرار دهد. بصیرت مطلوب بسیج از ایمان وی حاصل شده است و به واقع «ایمان روشن، ایمان با بصیرت... همان چیزی است که بسیجی به آن متمیز است.».77/9/2.

مبتنی بر رهنمودهای رهبر انقلاب اسلامی «بسیج نه به پول وابسته است، نه به عنوان و جاه و جلال وابسته است، نه به دستور از بالا وابسته است. معیار بسیج، بصیرت است و ایمان. ایمان از دل می جوشد، او را به کار وادار میکند؛ بصیرت هم به او تفهیم میکند که چگونه حرکت کند، معیارها را چگونه تشخیص بدهد، راه را چگونه طی کند. این معنای بسیجی است.».88/9/4.

به فرموده حکیم بزرگ انقلاب اسلامی: «اساس بسیج در جمهوری اسلامی، بر آگاهی است. در اینجا نظام جمهوری اسلامی هرگز نخواسته است عده ای بیایند و چشمهایشان را ببندند و با اطاعت کورکورانه و بی خبر از آنچه که اتفاق می افتد، به میدان بروند و اسلحه ها را بکشند و بنای جنگیدن بگذارند. این را ما نخواستیم. جمهوری اسلامی و امام این جمهوری – رضوان و رحمت خدا بر او – عکس این حرکت کردند. ملت ما با آگاهی راه افتاد، میدان را انتخاب کرد و در آن میدان جنگید.».71/8/27.

14-دشمن شناس:

دشمن شناسی، مؤلفه بر جسته دیگری در نگرش بسیجی است. بسیجی از آنجا که جهان بینی خود را مبتنی بر آموزه های اسلام ناب محمدی (ص) شکل داده است، به دشمن و ترفندهای او بیش از دیگران حساس است. بسیجی کسی است که با چشمانی باز و هوشیاری تمام از دشمن غفلت نورزیده و خشم و کینه انقلابی خود را برای مقابله با آن در سینه نگه داشته است. وهمین رویکرد دشمن شناسانه بسیجیان است که بسیج را به خاری در چشم دشمن بدل ساخته است. حکیم شناس انقلاب اسلامی در وصف دانشجویان بسیجی میفرماید: «دانشجوی بسیجی کسی است که دشمن کمین گرفته را از یاد نمی برد و غافلانه، خود و دانشگاه و کشورش را به دست تطاول دشمن نمی سپرد.».77/7/14.

15-اعتدال گرایی:

مؤلفه دیگری که میتوان از آن به عنوان یکی از شاخصه های رفتاری نگرش بسیجی یاد کرد، اعتدال گرایی است. به واقع با افراطی گری و تفریط گرایی

نمیتوان آرمانهای الهی را محقق کرد، چرا که راه به انحراف و انحطاط دارد. لذا رهبری معظم به بسیجیان توصیه میکنند: «افراط نباید باشد، تفریط هم نباید باشد. توجه کنید که افراط هم همان اندازه ضرر میزند که تفریط. عمل نکردن یقینا مضر است، عمل افراط آمیز هم به همان اندازه مضر است؛ مراقب باشید.».89/8/2.

16-فعال و با نشاط:

مجموعه شاخصه های بر شمرده از بسیجی یک انسان پر تحرک و با نشاط می سازد که امیدوارانه و با توکل به خداوند متعال وارد عرصه های مختلف شده و به محیط نیز حرکت و حیات می بخشد. به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی: «اگر بتوانید بسیج را هرچه فراگیرتر کنید و دلهای بیشتر و نشاط متراکم تری را وارد این صحنه ی عمل بکنید، آینده ی این کشور تضمین شده تر است. روحیه ی بسیجی یک روحیه ایی است که اگر در هر نقطه ایی و در هر قشر به وجود بیاید، در آنجا فعالیت و نشاط و حرکت و حیات را مضاعف و چند برابر میکند؛ این معنای بسیج است.».84/9/7.

17-نظم و انضباط:

بی شک تحقق آرمانها بدون داشتن برنامه ریزی و نظم و انضباط محقق نخواهد شد. لذا بسیجی در عمل مجاهدی است که مبتنی بر نظم و انضباط حرکت میکند. البته از آنجا که تلاشگری معطوف به هدف است و برای تحقق آرمانها و دفاع از ارزشها با همه توان وارد میدان میشود، در صورت رسیدن بن بست، راه های متعددی را مرور و بررسی میکند، و با اولین مانع در جاه نزده و کناره گیری نمیکند. اما این بدان معنا نیست که ملزم به رعایت نظم و قانون نیست و البته دشمنان برای تخریب چهره بسیجیان، بسیج را به بی نظمی متهم میکنند. رهبر معظم انقلاب اسلامی در نفی این اتهام میفرمایند: «این فکر غلط باید از ذهنهای دیگران بیرون رود که بسیجی کسی است که مقررات را رعایت نمیکند؛ برعکس، آن کسی بسیجی تر است که مقررات را بیشتر رعایت میکند؛ به خاطر آنکه این فرد بیشتر از همه برای نظام دل می سوزاند و مقررات، لوازم قطعی اداره ی درست نظام است.».68/4/6.

18-پاسدار خطوط فاصل:

و کلام آخر اینکه فرهنگ بسیج را امام خامنه ای (مدظله العالی) اینگونه ترسیم می فرمایند: «بسیج سیاسی است، اما سیاست زده نیست، سیاسی کار نیست، جناحی نیست؛ بسیج مجاهد است، اما بی انضباط نیست، افراطی نیست؛ بسیج عمیقتا متدین و متعبد است، اما متحجر نیست، خرافی نیست؛ بسیج با بصیرت است، اما از خود راضی نیست؛ بسیج اهل جذب است – گفته ایم جذب حداکثری – اما اهل تسامح در اصول نیست؛ بسیج غیور است، پاسدار خطوط فاصل است؛ بسیج طرفدار علم است، اما علم زده نیست؛ بسیج متخلق به اخلاق اسلامی است، اما ریاکار نیست؛ بسیج در کار آباد کردن دنیاست، اما خود اهل دنیا نیست. این شد یک فرهنگ. فرهنگ بسیجی یعنی آن مجموعه ی معرفتها و روشها و منشهایی که میتواند مجموعه های عظیمی را در ملت به وجود بیاورد که تضمین کننده ی حرکت مستقیم و پایدار اسلامی آن ملت باشند. این یک تفکر است؛ در ذهن هم نیست، در خارج و در عینیت وجود دارد.»